เครื่องมือเครื่องใช้ที่เรียกว่า “เครื่องเขิน”

เครื่องเขินเป็นงานหัตถกรรมชนิดหนึ่งซึ่งทำจากไม้ โดยเฉพาะไม้ไผ่ซึ่งพบอยู่ทั่วไปในล้านนา ไม้ไผ่ที่นิยมนำมาทำเครื่องเขินคือ ไผ่เฮียะทั้งนี้เพราะมีลักษณะลำต้นเรียวตรงขนาดลำต้นไม่ใหญ่นัก เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 4-6 เซนติเมตร และมีลำปล้องยาวมากประมาณ 40-60 เซนติเมตรซึ่งจัดเป็นไม้ไผ่ที่มีลำปล้องยาวที่สุด เนื้อบางและเบา สามารถขึ้นรูปภาชนะที่ต้องการความบางเป็นพิเศษได้ง่ายแม้จะเป็นภาชนะขนาดใหญ่ก็ตาม และเมื่อเคลือบทาด้วยยางรักแล้วก็จะมีความแข็งแรงทนทานเช่นเดียวกับไม้ชนิดอื่น “...การที่ไม้ไผ่มีปล้องยาวและเรียวตรงทำให้ขึ้นรูปภาชนะได้ง่ายทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ นอกจากนั้นไผ่เฮียะยัง เหนียวและไม่แตกทำให้สามารถจักตอกเป็นเส้นได้ง่าย...”แต่อย่างไรก็ตามไผ่เฮียะยังมีข้อเสียอยู่บ้างคือ มอดชอบไชกินเนื้อไม้ดังนั้นช่างจึงเลือกไม้ที่มีอายุไม่เกิน 2-3 ปี และนำไปแช่ในน้ำผสมกำมะถันต้มประมาณ 30 นาทีก่อนที่จะนำมาสานขึ้นรูป

ขั้นตอนการทำเครื่องเขิน  ในการทำเครื่องเขินแต่ละชิ้นต้องใช้ความรู้ความสามารถและมีความชำนาญมาก รวมทั้งยังต้องใช้เวลาเกือบอาทิตย์กว่าจะได้ชิ้นงานแต่ละชิ้น ขั้นตอนสำคัญในการผลิตที่สำคัญมีดังนี้